Trong một dự án xây dựng, từ khi khảo sát hiện trường đến khi hoàn thiện bàn giao, trắc địa luôn là một công đoạn then chốt đảm bảo độ chính xác trong mọi hạng mục thi công. Công tác trắc địa không chỉ là phần hỗ trợ kỹ thuật mà còn là cơ sở để đảm bảo tiến độ, chất lượng và an toàn cho toàn bộ công trình. Dưới đây là tổng hợp đầy đủ sáu giai đoạn cốt lõi của công tác trắc địa trong xây dựng.
Để hiểu rõ ngọn ngành về ngành Trắc Địa Công Trình học viên có thể tham khảo bài viết Trắc Địa Công Trình Là Gì? của trung tâm.
Khảo sát – đo đạc ban đầu
Giai đoạn đầu tiên là khảo sát, đo đạc địa hình khu vực thi công nhằm thu thập dữ liệu làm cơ sở thiết kế.
Kỹ sư trắc địa tiến hành khảo sát địa hình, đo chi tiết địa vật, xác định cao độ, ranh giới khu đất và hiện trạng sử dụng. Đồng thời, họ thiết lập lưới khống chế tọa độ và độ cao theo hệ quy chiếu quốc gia để làm mốc chuẩn, đảm bảo các số liệu sau này được đồng bộ và chính xác.
Đây là bước nền quan trọng để lập bản đồ địa hình và phục vụ cho quá trình thiết kế kỹ thuật công trình.
Chuyển thiết kế ra thực địa (bố trí công trình)
Sau khi có bản vẽ thiết kế, công tác trắc địa tiếp tục thực hiện việc chuyển các thông số kỹ thuật từ bản vẽ xuống thực địa.
- Chuyển các thông số kỹ thuật từ bản vẽ xuống thực địa một cách chính xác.
- Bố trí tim trục nhà, móng, cột, dầm, tường, tuyến đường, hạng mục phụ trợ.
- Xác định cao độ thi công, định vị lắp đặt thiết bị cơ khí, dây chuyền công nghệ.
Đây là bước quan trọng giúp quá trình thi công diễn ra đúng thiết kế, hạn chế tối đa sai lệch hoặc phát sinh chi phí.
Giám sát thi công và kiểm tra sai số
Trong suốt quá trình thi công, công tác trắc địa đóng vai trò giám sát kỹ thuật để đảm bảo các hạng mục được thi công đúng vị trí, kích thước và cao độ. Kỹ sư trắc địa sẽ kiểm tra độ thẳng đứng của cột, tường; đo độ nghiêng, độ võng của kết cấu; đối chiếu với bản vẽ để phát hiện và xử lý kịp thời những sai số phát sinh. Việc kiểm soát sai số trong giới hạn cho phép theo tiêu chuẩn kỹ thuật là yếu tố quyết định chất lượng và độ an toàn của công trình.
Quan trắc biến dạng công trình
Đối với các công trình có yêu cầu kỹ thuật cao như cầu lớn, đập thủy điện, nhà cao tầng, tuyến metro ngầm…, công tác trắc địa còn đảm nhiệm vai trò quan trắc biến dạng công trình. Công việc này bao gồm theo dõi lún nền, độ nghiêng trụ, chuyển vị ngang hoặc xoay trục nhằm đảm bảo kết cấu công trình ổn định trong suốt quá trình thi công và vận hành. Quan trắc giúp phát hiện sớm nguy cơ mất ổn định để đưa ra giải pháp xử lý kịp thời, bảo vệ an toàn cho người và tài sản.
Lập bản vẽ hoàn công và bàn giao công trình
Sau khi công trình thi công hoàn tất, trắc địa sẽ thực hiện đo đạc hiện trạng để lập bản vẽ hoàn công.
- Đo đạc lại hiện trạng các hạng mục sau khi thi công hoàn tất.
- Lập bản vẽ hoàn công phản ánh thực tế thi công.
- Làm hồ sơ bàn giao công trình cho chủ đầu tư và cơ quan chức năng.
Hồ sơ trắc địa hoàn công cũng là tài liệu bắt buộc để lưu trữ phục vụ quản lý, bảo trì và sửa chữa sau này.
Lưu trữ và chuyển giao dữ liệu
Toàn bộ dữ liệu đo đạc trong quá trình thi công được chuyển từ thiết bị (máy toàn đạc, GPS, máy thủy chuẩn…) về máy tính để xử lý. Các phần mềm chuyên dụng như AutoCAD, Civil 3D, Revit, GIS sẽ được sử dụng để biên tập bản vẽ, mô hình hóa công trình và lưu trữ dữ liệu. Đây là bước quan trọng nhằm đảm bảo tính nhất quán, minh bạch và truy xuất thông tin khi cần thiết. Trong các dự án lớn, dữ liệu trắc địa còn được tích hợp vào hệ thống quản lý tổng thể của chủ đầu tư.
Như vậy công tác trắc địa trong xây dựng là yếu tố cốt lõi giúp đảm bảo công trình thi công đúng thiết kế, đúng vị trí, đạt chuẩn an toàn và chất lượng. Việc đánh giá đúng vai trò trắc địa và đầu tư đào tạo nguồn nhân lực đạt chuẩn là yếu tố quyết định sự thành công bền vững cho mỗi công trình. Trong bối cảnh ngành xây dựng ngày càng hiện đại hóa, vai trò của người kỹ sư trắc địa ngày càng được đề cao và trở thành một mắt xích không thể thiếu trong quy trình xây dựng chuyên nghiệp.
